Ustawą z dnia 02 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374), ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat, przyznano prawo do uzyskania dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres nie dłuższy niż 14 dni – w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko, z powodu koronawirusa. Poniżej znajdą Państwo odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w związku z tym zagadnieniem.
Czy po 25 marca 2020 r. przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Placówki zostały zamknięte począwszy od dnia 12 marca 2020 r., a więc u większości osób 14- dniowy termin minął w dniu 25 marca 2020 r. Na chwilę obecną nie wydano jeszcze żadnego aktu prawnego umożliwiającego przedłużenie tego terminu. Niemniej jednak trwają prace nad zmianą dotychczasowej ustawy, która wprowadziła dodatkowy zasiłek opiekuńczy i najprawdopodobniej termin ten zostanie przedłużony.
Na stronie ZUS-u pojawiła się informacja dot. postępowania osób chcących wystąpić o dodatkowy zasiłek opiekuńczy na okres dłuższy niż 14 dni po 25 marca 2020 r., zgodnie z którą osoby te powinny:
- złożyć oświadczenie do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 z powodu nieprzewidzianego zamknięcia placówki, które jest wnioskiem o wypłatę zasiłku na dalszy (kolejny) okres.
Oświadczenie można złożyć tak jak do tej pory. Wniosek ten (oświadczenie) zostanie rozpatrzony po wejściu w życie znowelizowanych przepisów
albo
- wystąpić o zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach, w takim przypadku zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał w ramach limitu 60 dni w roku kalendarzowym.
Do wypłaty zasiłku opiekuńczego wymagane są dokumenty na ogólnych zasadach, w tym wniosek o zasiłek opiekuńczy Z-15A oraz oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły (w tym przypadku skoro decyzja o zamknięciu placówek miała miejsce 20 marca br., to należy uznać, że jest to nieprzewidziane zamknięcie placówki). W takim przypadku, po wejściu w życie ustawy nowelizującej ustawę z dnia 2 marca 2020 r. z mocą wsteczną od 26 marca 2020 r., taki wniosek będzie potraktowany jako wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Będzie to oznaczało, że okres przyznanego zasiłku opiekuńczego, nie będzie uwzględniany do limitu 60 dni, natomiast będzie wliczony do limitu, przez który przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Czy dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu jeśli w domu są inne osoby, które mogą zapewnić opiekę nad dzieckiem?
Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.
Kogo można uznać za osobę, która nie może zapewnić opieki nad dzieckiem, pomimo że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym?
Za członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym mogącego zapewnić opiekę nie uważa się:
- osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
- osoby chorej,
- osoby, która ze względu na wiek jest niesprawna fizycznie lub psychicznie,
- osoby prowadzącej gospodarstwo rolne,
- pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie,
- osoby prowadzącej działalność pozarolniczą,
- osoby niezobowiązanej do sprawowania opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli odmawia ona sprawowania opieki.
Czy pracodawca może zlecić pracownikowi pracę zdalną podczas korzystania przez niego z dodatkowego zasiłku opiekuńczego?
Pracodawca nie może zlecić pracownikowi wykonywanie pracy zdolnej, podczas gdy ten korzysta z zasiłku opiekuńczego. Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem. Sposób wykonywania pracy nie ma w tym przypadku znaczenia – wykonywanie pracy zdalnej jest wciąż wykonywaniem pracy. Jeśli więc pracownik wykonuje w domu pracę zdalną i jednocześnie sprawuje opiekę nad dzieckiem – nie przysługuje mu prawo do zasiłku.
Jak liczyć 14 dni dodatkowego zasiłku opiekuńczego?
Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany za każdy dzień sprawowania opieki. Jeśli oboje rodzice dziecka pracują, to o dodatkowy zasiłek opiekuńczy może wystąpić jedno z rodziców. Mogą też podzielić się opieką nad dzieckiem w ramach limitu 14 dni – przykładowo każdy z nich weźmie po 7 dni urlopu.
Czy dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje na każde dziecko osobno?
Rodzicom przysługuje jednorazowy dodatkowy zasiłek opiekuńczy, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki.
Więcej informacji dot. wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego, trybu postępowania oraz wzory pism, które należy wypełnić znajdą Państwo na stronie ZUS-u –> https://www.zus.pl/baza-wiedzy/biezace-wyjasnienia-komorek-merytorycznych/swiadczenia/-/publisher/details/1/dodatkowy-zasilek-opiekunczy-na-czas-opieki-nad-dzieckiem-w-zwiazku-z-zamknieciem-z-powodu-covid-19-zlobka-klubu-dzieciecego-przedszkola-szkoly/2537033
Niezależnie od powyższego, przypominam, że poza dodatkowym zasiłkiem opiekuńczym wprowadzonym ustawą z dnia 02 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 374) przysługuje Państwu zasiłek opiekuńczy, który jest przyznawany w trybie i na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2019 r. poz. 645 ze zm.). Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 przedmiotowej ustawy zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
- dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:
- nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w 50 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2019 r. poz. 409), lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,
- porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
- pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
2. chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat.
W tym przypadku ustawodawca przewidział zasiłek opiekuńczy za okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nawet do 60 dni !
Pamiętajmy więc, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy (14 dni) jest zasiłkiem, który przysługuje z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki na dzieckiem w wieku do 8 lat z uwagi na zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza to dziecko z powodu koronawirusa. Oznacza to, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy jest innym świadczeniem pieniężnym niż zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 32 ust. 1 u.ś.p. (60 dni). W zasadzie różnica pojawia się wyłącznie w przyczynie zamknięcia placówki. Z tego wynika, że spełniając ustawowe warunki ubezpieczony może skorzystać zarówno z jednego, jak i drugiego świadczenia (łącznie 74 dni) – nie można natomiast pobierać obydwu świadczeń jednocześnie.