Wobec panującej epidemii koronawirusa wprowadzono wiele zakazów ograniczających, które nie zawsze są oczywiste dla obywateli. Co więcej, ostatnie przypadki pokazują, że sama Policja gubi się w tym, co jest dozwolone, a czego zabraniają aktualne przepisy prawa.
W ostatnim czasie słyszy się o kolejnych absurdalnych mandatach, które Policja wystawia bez żadnej refleksji, jak np. brak rękawiczek ochronnych podczas przemieszczania się na ulicy. Jakkolwiek niektóre ograniczenia zostały wprost wskazane w akcie prawnym, co do których nie ma żadnych wątpliwości, tak codzienność pokazuje, że wiele sytuacji wciąż pozostaje dyskusyjnych – zwłaszcza jeśli chodzi o ograniczony zakres przemieszczania się i stosowanie wyjątku w przypadku załatwiania spraw niezbędnych do życia codziennego. Jest to bardzo ocenna przesłanka, na podstawie której każdy przypadek należy rozstrzygać indywidualnie. Jednak Policja często zapomina dokonać tej oceny i bez zastanowienia przyznaje mandaty. Ostatnio głośnym przypadkiem był mandat za zamianę opon z zimowych na letnie. Być może w niektórych okolicznościach zmiana opon nie wydaje się niezbędna jeśli właściciele pojazdów nie muszą w ogóle korzystać z samochodów. Jednak co w przypadku osób, które wykorzystują pojazd w celu dotarcia do miejsca pracy? Zakaz przemieszczania się nie dotyczy przecież dojazdu do pracy, a zmiana opon w tym okresie może zapewnić większe bezpieczeństwo na drodze – o czym wspominali w swoim apelu do Policji – PZPO, PZPM i ZDS. Jakkolwiek większość zakazów należy uznać za słuszne – w końcu mają one na celu zapewnić nasze bezpieczeństwo – tak nie powinniśmy godzić się na bezmyślnie nakładane na nas kary, które nie mają żadnego oparcia w przepisach prawa.
Co zrobić w przypadku niezasadnego ukarania przez Policję?
Jeśli w momencie zatrzymania nie masz pewności, czy Policja ma prawo w danych okolicznościach wystawić Ci mandat, najlepszym rozwiązaniem będzie nieprzyjęcie go. Wówczas to Policja sama kieruje wniosek o ukaranie do Sądu, który rozstrzyga, czy doszło do popełnienia wykroczenia, czy też nie.
Jeżeli przyjmiesz mandat tj. złożysz podpis pod potwierdzeniem jego otrzymania – staje się on z tą chwilą prawomocny i podlega wykonaniu.
Ale UWAGA! Jeśli przyjąłeś mandat, nawet pomimo tego, że stał się on prawomocny, istnieje jeszcze możliwość złożenia wniosku o jego uchylenie. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia przewiduje nadzwyczajny środek zaskarżenia – tj. uchylenie prawomocnego mandatu karnego na wniosek lub z urzędu. Jak uchylić mandat? Oto wskazówki:
Kto może się odwołać?
- każdy, kto dostał mandat i ma pewność, że dostał go niesłusznie;
- jeśli osoba, która dostała mandat ma mniej niż 17 lat – rodzic lub opiekun prawny;
- przedstawiciel ustawowy lub kurator osoby ubezwłasnowolnionej, która dostała mandat;
- przedstawiciel służby (na przykład policji, straży granicznej), która wydała mandat niesłusznie – z urzędu;
- przedstawiciel sądu, który dowiedział się, że przedstawiciel służby wystawił mandat niesłusznie – z urzędu.
W jakim terminie i gdzie należy złożyć wniosek?
Wniosek o uchylenie mandatu należy złożyć do sądu rejonowego, który działa w miejscu, gdzie został nałożony mandat.
Uwaga! Na złożenie wniosku masz jedynie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu (czyli od dnia przyjęcia mandatu). W celu zachowania tego terminu, wystarczy w ciągu 7 dni nadać pismo na poczcie listem poleconym.
W jakich sytuacjach zasadne jest uchylenie mandatu?
- za działanie, które nie było wykroczeniem – na przykład, gdy Policja wystawiła mandat za brak rękawiczek ochronnych na ulicy (aktualnie żaden przepis prawa nie nakłada takiego obowiązku);
- za działanie, za które może ukarać tylko sąd – na przykład grozi za to areszt, a nie mandat,
- czyn popełniła osoba, która nie ukończyła 17 lat;
- za działanie w obronie koniecznej lub obronie dobra chronionego prawem, jeśli niebezpieczeństwa nie można było uniknąć – na przykład naruszasz określone zakazy, by ratować czyjeś życie;
- za działanie, które zostało spowodowane twoją chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym lub innym zakłóceniem czynności psychicznych.
Ile kosztuje wniosek o uchylenie mandatu?
Przeprowadzenie postępowania w sądzie jest bezpłatne.
Pamiętajmy jednak, że wystąpienie do sądu z wnioskiem o uchylenie mandatu karnego nie zwalnia z obowiązku uiszczenia nałożonej tym mandatem grzywny.
Dopiero w postanowieniu uchylającym konkretny mandat karny sąd zobowiązuje podmiot, na rachunek którego pobrano grzywnę – do zwrotu ukaranemu całej kwoty.
W jakiej wysokości może zostać nałożony mandat?
Wysokość mandatu nałożonego przez Policję może sięgać najwyżej do 500,00 zł, natomiast w przypadku popełnienia kilku wykroczeń – nawet do 1.000,00 zł.
Pamiętajmy jednak, że poza mandatem karnym, ustawodawca wprowadził dodatkowe uprawnienia dla Sanepidu, który za łamanie wprowadzonych obostrzeń ma możliwość nałożenia kary administracyjnej w wysokości do 30.000,00 zł. Kary te są nakładane zazwyczaj na podstawie ustaleń dokonanych przez Policję – czyli poza wręczeniem mandatu, Policja może zawiadomić Sanepid o konieczności nałożenia kary administracyjnej. W tym przypadku istnieje możliwość odwołania się do Wojewódzkiego Państwowego Inspektora Sanitarnego lub Ministra właściwego do spraw zdrowia, a następnie zaskarżenie decyzji do sądu administracyjnego, który bada jedynie legalność, a nie słuszność wydanego orzeczenia.
Jeśli potrzebujesz pomocy lub chcesz uzyskać więcej informacji, zapraszam do kontaktu z kancelarią -> formularz -> dane kontaktowe
Jeśli jesteś zainteresowany innymi artykułami i chcesz być na bieżąco ze wszystkimi ciekawostkami prawniczymi, zapraszam do polubienia i obserwowania mojej strony na facebooku -> Kancelaria Adwokacka Magdalena Tybor.
Przeczytaj również:
Dlaczego sądy uchylają mandaty i kary administracyjne za brak maseczki?