Małżonkowie są zobowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Jeśli jednak między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, aby sąd rozwiązał ich małżeństwo przez rozwód. Natomiast w przypadku, gdy rozkład pożycia nie jest trwały, małżonek może żądać orzeczenia separacji.
Co to jest separacja? Czy warto się na nią zdecydować jeszcze przed rozwodem? Co będzie dla nas lepsze?
Odpowiedź będzie różnić się w każdym indywidualnym przypadku, niemniej jednak mam nadzieję, że niniejszy artykuł pomoże odpowiedzieć na najważniejsze pytania związane z instytucją separacji.
Kiedy lepszym rozwiązaniem będzie rozwód, a kiedy separacja?
Najważniejszą różnicą pomiędzy rozwodem a separacją jest to, że separacja nie rozwiązuje małżeństwa. Małżonkowie zazwyczaj podejmują decyzję o separacji w przypadku, gdy widzą jeszcze nadzieję na naprawienie swojego małżeństwa i niejako decydują się na „próbną” rozłąkę. Należy więc zadać sobie pytanie czy małżonków wiąże jeszcze jakaś więź, jak wyobrażają sobie przyszłość i czy widzą w niej szansę na wspólne życie.
Na rozwód powinniśmy się zdecydować w sytuacji, gdy już nie widzimy szans na dalsze wspólne życie z małżonkiem. Jeśli pomiędzy małżonkami od dawna nie ma żadnej więzi, na pewno lepszym rozwiązaniem będzie rozwód. Separacja w tym przypadku mogłaby okazać się jedynie przedłużeniem tego co jest nieuniknione. Jeśli mamy pewność, że prędzej czy później dojdzie do rozwodu – należy wziąć pod uwagę, że separacja nie dość, że wydłużyłaby cały proces rozstania to dodatkowo wiązałaby się z dodatkowymi formalnościami oraz kosztami (należałoby przeprowadzić dwa odrębne postępowania sądowe).
Czy przed rozwodem należy wystąpić o orzeczenie separacji?
Nie ma takiego obowiązku – przepisy prawa regulują taką możliwość, ale w żadnym wypadku nie jest to obligatoryjne. Można wystąpić o orzeczenie separacji, która z upływem czasu może zostać zniesiona lub małżonkowie mogą wystąpić o rozwód. Można też pominąć całkowicie instytucję separacji i od razu wystąpić do sądu o orzeczenie rozwodu.
Jakie są warunki orzeczenia separacji?
Sąd rozpatrując wniosek o orzeczenie separacji bierze pod uwagę przede wszystkim zupełność rozkładu pożycia. Pożycie małżeńskie wyraża się w szczególnego rodzaju wspólnocie duchowej, fizycznej i gospodarczej. W zasadzie ustanie któregokolwiek z elementów tej wspólnoty należy uznać za objaw rozkładu pożycia, nie przesądzając na podstawie tego tylko objawu stopnia rozkładu. Jednakże ustanie wspólnoty fizycznej lub gospodarczej może w konkretnym przypadku nie stanowić objawu rozkładu, jeżeli wynika ono z okoliczności niezależnych od małżonków lub z ich zgodnej woli uzasadnionej okolicznościami życiowymi. Przykładem takiej sytuacji może być ustanie współżycia fizycznego na skutek choroby małżonka, rozłączenie małżonków spowodowane pobytem w szpitalu, długotrwałym wyjazdem służbowym, pracą zarobkową małżonków w różnych odległych od siebie miejscowościach, itp.
Brak natomiast wspólnoty duchowej (jej istnienie może się przejawiać nawet tylko w korespondencji) będzie zawsze objawem rozkładu pożycia.
Do uznania, że między małżonkami brak jest wspólnoty duchowej, nie jest konieczne stwierdzenie wrogiego lub choćby niechętnego stosunku ich do siebie. Zachowanie poprawnych stosunków, utrzymywanie kontaktów w interesie wspólnych dzieci itp. nie musi koniecznie oznaczać, iż więź duchowa małżonków została utrzymana i rozkład pożycia nie istnieje. Chodzi bowiem nie o jakąkolwiek więź duchową pomiędzy dwojgiem ludzi, lecz o więź charakterystyczną dla duchowej wspólnoty małżeńskiej. (Uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1955 r., sygn. I CO 5/55)
Czy i kiedy sąd może odmówić orzeczenia separacji?
Mimo ustalenia zupełności rozkładu pożycia separacja nie może zostać orzeczona, jeżeli:
- na skutek separacji miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków;
- z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;
– wystąpienie którejkolwiek z nich powoduje, że separacja nie jest dopuszczalna.
Jakie są skutki separacji? Co może zmienić we wspólnym życiu małżonków?
Skutki separacji są bardzo podobne do tych orzeczonych przy rozwodzie. Sąd z urzędu w wyroku orzekającym separację decyduje o:
- władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi;
- kontaktach rodziców z tymi dziećmi (tylko na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dziećmi);
- wysokości, w jakiej każdy z małżonków jest zobowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci (alimenty);
- sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnie zajmowanego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania po separacji;
- kwestii, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia (tego rozstrzygnięcia sąd zaniecha na zgodne żądanie małżonków).
Ponadto na wniosek strony sąd może orzec o:
- eksmisji jednego z małżonków – w przypadku gdy jeden z małżonków zajmujących wspólne mieszkanie swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie,
- podziale wspólnego mieszkania (konieczny jest do tego zgodny wniosek obojga małżonków), jeżeli ten podział jest możliwy
- przyznać mieszkanie jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, a przyznanie mieszkania jednemu z małżonków jest możliwe
- dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu
Pamiętaj! Jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy.
UWAGA! Orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej.
Ile kosztuje separacja?
Ustalając koszty złożenia samego wniosku/pozwu do sądu o orzeczenie separacji, należy mieć na uwadze dwa rozwiązania:
- małżonkowie składają wniosek o orzeczenie separacji, który jest zgodny, a przy tym nie mają małoletnich dzieci – opłata wyniesie 100,00 zł
- jeden z małżonków żąda rozwodu (bez zgody drugiego) lub pomimo zgody obydwu małżonków posiadają oni małoletnie dzieci – w tym przypadku należy złożyć stosowny pozew, którego opłata opiewa na kwotę 600,00 zł.
Dla porównania kosztów rozwodu odsyłam do artykułu à https://kancelaria-ts.com/2019/12/06/czy-stac-mnie-na-rozwod/
Co w przypadku jeśli małżonkowie będący w separacji będą chcieli ją zakończyć?
W razie zgodnego żądania małżonków zniesienie separacji następuje na podstawie złożonego przez nich wniosku. Możliwość wystąpienia z żądaniem zniesienia separacji nie została przez ustawodawcę ograniczona żadnym terminem. Z chwilą zniesienia separacji ustają jej skutki – sąd rozstrzyga również o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem małżonków. Na zgodny wniosek małżonków sąd orzeka o utrzymaniu między małżonkami rozdzielności majątkowej.
Opłata od wniosku o zniesienie separacji wynosi 100,00 zł.
Jeśli potrzebujesz pomocy lub chcesz uzyskać więcej informacji, zapraszam do kontaktu z kancelarią -> formularz -> dane kontaktowe
Kancelaria prowadzi sprawy o orzeczenie separacji, sprawy rozwodowe oraz inne z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, szczegóły oferty znajdziesz tutaj.
Jeśli jesteś zainteresowany innymi artykułami i chcesz być na bieżąco ze wszystkimi ciekawostkami prawniczymi, zapraszam do polubienia i obserwowania mojej strony na facebooku -> Kancelaria Adwokacka Magdalena Tybor.
Przeczytaj również:
…oraz że Cię nie opuszczę dopóki nasz kredyt hipoteczny nie zostanie spłacony.