Zatory płatnicze bywają poważnym problemem dla każdej firmy. Przepisy prawa wprowadzają pewne narzędzia dyscyplinujące dłużnika, które jednocześnie mają stanowić swego rodzaju rekompensatę dla wierzyciela, poprzez obciążenie nierzetelnego kontrahenta dodatkowymi kosztami związanymi z opóźnieniem w płatnościach. Jedną z takich sankcji jest obciążenie dłużnika odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Kiedy można dochodzić odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych?
W transakcjach handlowych – z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny – wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.
Przez pojęcie transakcji handlowej należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi.
UWAGA! Stronami transakcji handlowej mogą być wyłącznie przedsiębiorcy.
Czy odsetki w transakcjach handlowych muszą być zastrzeżone w umowie?
Nie ma potrzeby, aby w umowie określać wysokość odsetek, jeśli wierzyciel chce skorzystać z odsetek w transakcjach handlowych lub odsetek ustawowych za opóźnienie. Wystarczy w tym zakresie spełnić przesłanki ustawowe.
Ważne jednak jest, aby kierując do dłużnika wezwanie do zapłaty, czy też sporządzając pozew, określić, które odsetki mają zostać naliczone. Jeśli bowiem wierzyciel nie wskaże, iż mają to być odsetki w transakcjach handlowych, wówczas naliczone zostaną odsetki ustawowe za opóźnienie.
Co w przypadku, gdy strony nie określiły terminu zapłaty?
Jeżeli strony transakcji handlowej nie przewidziały w umowie terminu zapłaty, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych (inne niż wcześniej wspomniane odsetki ustawowe), po upływie:
- 30 dni – jeśli dłużnikiem jest publiczny podmiot nieleczniczy liczonych od dnia spełnienia świadczenia, aż do dnia zapłaty
- 60 dni – jeśli dłużnikiem jest prywatny podmiot lub publiczny podmiot leczniczy liczonych od dnia spełnienia świadczenia, aż do dnia zapłaty.
Jaka jest wysokość odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych?
Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych wynoszą:
- w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym – odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych,
- w przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem nie jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym – odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i dziesięciu punktów procentowych;
Podstawą do obliczenia odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych jest wysokość procentowej stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego, która od 8 września 2022 roku wynosi 6,75%.
Oznacza to, że aktualnie odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych wynoszą 16,75%.
W przypadku transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym odsetki wynoszą 14,75%.
Czym różnią się odsetki ustawowe za opóźnienie od odsetek w transakcjach handlowych?
Odsetki ustawowe za opóźnienie zostały uregulowane w art. 481 k.c. Odsetki te przysługują w każdym przypadku, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki te można naliczyć zarówno w przypadku transakcji handlowych, jak również w przypadku umów pomiędzy osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej.
Zasadnicza różnica polega więc na tym, że przedsiębiorcy (firmy) mogą dokonać wyboru, czy chcą obciążyć dłużnika odsetkami w transakcjach handlowych czy odsetkami ustawowymi za opóźnienie, natomiast jeśli jedną ze stron umowy jest osoba nieprowadząca działalności gospodarczej (osoba prywatna) wówczas wierzyciel nie będzie mógł skorzystać z możliwości wyboru.
Kolejną różnicą jest wysokość poszczególnych odsetek. Odsetki ustawowe za opóźnienie, jeżeli w umowie nie postanowiono inaczej, określane są w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Aktualnie wynoszą one 12,25% w stosunku rocznym.
Oznacza to, że aktualnie wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie jest niższa od odsetek w transakcjach handlowych o 4,5% w stosunku rocznym.
Dodatkowa rekompensata, czyli koszty odzyskiwania należności
Poza należnymi odsetkami wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:
- 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;
- 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
- 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.
Wierzyciel nie musi wykazywać, jakie poniósł faktyczne koszty odzyskiwania należności, gdyż rekompensatę tę można potraktować jako kwotę gwarantowaną.
Czy można naliczyć odsetki od zaległych odsetek?
Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa. Oznacza to, że kierując sprawę do sądu, na dzień sporządzenia pozwu określamy wysokość należności głównej oraz odsetek, przykładowo:
Należność główna – 10.000,00 zł
Odsetki na dzień sporządzenia pozwu – 2.000,00 zł.
Odsetki doliczamy do należności głównej i wskazujemy, iż dochodzimy roszczenia w łącznej wysokości 12.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie począwszy od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.
Jak dochodzić odsetek od zaległości w transakcjach handlowych?
Odsetek w transakcjach handlowych można dochodzić w postępowaniu nakazowym, które ma charakter uproszczony i przyspieszony w stosunku do zwykłego postępowania sądowego. Należy jednak spełnić odpowiednie warunki. Szczegóły na temat poszczególnych postępowań znajdą Państwo w artykule -> https://kancelaria-ts.com/2023/03/03/kontrahent-nie-placi-za-fakture/
Jakie inne koszty pokrywa dłużnik? Czy zapłaci za pełnomocnika?
W przypadku wygrania sprawy sądowej dłużnik pokrywa wszystkie koszty sądowe, na które składa się m.in. opłata sądowa, opłata skarbowa, koszty ewentualnych opinii, itd.
Jeśli natomiast chodzi o wynagrodzenie pełnomocnika, co do zasady sąd zasądza koszty, które odpowiadają minimalnym stawkom zastępstwa adwokackiego określonych rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości, które przedstawiają się następująco:
- Stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
- do 500 zł – 90 zł;
- powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
- powyżej 1500 zł do 5000 zł –900 zł;
- powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
- powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
- powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
- powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł –10 800 zł;
- powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
- powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.
- W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym, postępowaniu nakazowym oraz europejskim postępowaniu nakazowym stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
- do 500 zł – 60 zł;
- powyżej 500 zł do 1500 zł – 180 zł;
- powyżej 1500 zł do 5000 zł – 600 zł;
- powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1200 zł;
- powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 2400 zł;
- powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 3600 zł;
- powyżej 200 000 zł – 7200 zł.
Niezależnie od rzeczywiście pokrytego honorarium pełnomocnika, sąd zasądza koszty w w/w zakresie. Często mogą one nie pokrywać realnie poniesionych kosztów.
W przypadku standardowych spraw dotyczących ściągania długu, wynagrodzenie w naszej kancelarii zazwyczaj odpowiada minimalnym stawkom zastępstwa adwokackiego określonych w/w rozporządzeniem w sprawach o wartości przedmiotu sprawy przekraczających 5.000,00 zł.
Zachęcam do zapoznania się z ofertą windykacyjną.
Kancelaria świadczy usługi w zakresie stałej obsługi prawnej przedsiębiorców.
Ogólną ofertę skierowaną dla firm znajdziesz tutaj. Natomiast w celu przedstawienia spersonalizowanej oferty zachęcam do spotkania lub kontaktu z kancelarią.
Jeśli potrzebujesz pomocy lub chcesz uzyskać więcej informacji, zapraszam do kontaktu z kancelarią -> formularz -> dane kontaktowe
Jeśli jesteś zainteresowany innymi artykułami i chcesz być na bieżąco ze wszystkimi ciekawostkami prawniczymi, zapraszam do polubienia i obserwowania mojej strony na facebooku -> Kancelaria Adwokacka Magdalena Tybor.
Przeczytaj również:
Sposób na szybsze i tańsze postępowanie sądowe – czyli kilka słów o EPU
Spółka z o.o. stała się niewypłacalna? Odzyskaj należności od jej członków zarządu.